12 Ayda Bebeğinizin Zeka Gelişimi
Hamileliğin ilk anından itibaren, bebeğimiz için en iyi şeyleri isteriz. Onun sağlıklı, mutlu, huzurlu olmasını önemseriz. Onun işini, sorunlarını merak ederiz, yaşadığı her şeye büyük bir ilgi duyar ve korur kollarız. Bu; 5 haftalık bebek için de geçerli, anneanne ve babaannelerimizin kocaman çocukları için de geçerli. Çocuk, her yaşta annesinin biriciği. Hal böyle olunca, insan denen yaşam formunun bu dünyada ihtiyacı olan en önemli gelişimin zihin gelişimi olduğunu söylesek yanılmayız. Bebek hangi aşamada zeka gelişimine başlar, bu zihinsel süreç ne zaman oluşur? Bebeğinizin sağlıklı zihinsel gelişim evreleri nelerdir? Bebeğinizin sağlıklı zihinsel gelişimi için neler yapabilirsiniz ve nelerden kaçınmalısınız? İdilbaby olarak, bu bloğumuzda buna yer vermek istedik. Bu oldukça önemli ve bilimsel makalelerden derlediğimiz yazımızın size faydalı olmasını ümit eder, bebeğiniz ile birlikte sağlık dolu günler dileriz.
Bebeğin zihinsel gelişim süreci dediğimizde, öncelikle kabaca hatlarıyla zekayı ele almamız lazım. Peki nedir bu zeka?P548463+3
Problem çözme ve akıl yürütme sürecini, kavrama ve öğrenme, çevreye uyum sağlama inceleme ve anlamlandırma, neden-sonuç ilişkisi kurma, hafıza kapasitesi, etrafındaki dünyayı işitme, görme, dokunma, koku ve tat alma duyularıyla keşfetmesi gibi birçok işlevi kapsayan zihinsel kapasiteyi zeka olarak adlandırıyoruz. Biyolojik özelliklere, kalıtıma ve içine doğulan çevreye, beslenmeye bağlı bir çok durumun rol oynaması ile gelişim sürecinden bahsederiz.
Şimdi sıra, bebeğinizin zihinsel gelişim süreci hakkında daha fazla bilgi edinmenizde. Keyifli okumalar!
Bebeğinizin müjdesini aldınız. Bebeğiniz 5 haftalıktan itibaren aylık fetus duymak ve dokunmak olmak üzere iki duyuya sahiptir.
Bebeğin zihinsel gelişimi anne karnında başlar. Bebek öğrenmeye ve etrafını anlamaya anne karnında ağırlıklı olarak işitme duyusu ile başlamış olur. Annenin ve babanın sesini dünyaya gelmeden öğrenir ve onların seslerine tepki verir. Araştırmalar bebeğin anne karnında sıklıkla duyduğu sesleri öğrendiğini ve bu seslere tepkisizleştiğini, bunun yanında yeni duyduğu seslere hareketlenerek tepki verdiğini göstermiştir. Bebeğin zihinsel olarak gelişmesi ve öğrenmesi için çevresi ile iyi bir ilişki içinde olması gerekir.
Hamilelik Döneminiz Bebeğinizin Zeka Gelişimini Etkiler!
Hamilelik sırasındaki; beslenme şekliniz, sağlık durumunuz, duygusal haliniz bebeğinizin beyin gelişimi için çok önemlidir. Hamileyken kontrol altına alınmamış tiroid bezi ile ilgili hastalıklar bebeğinizin zekasını olumsuz yönde etkileyebilir. Hamilelik döneminde yumurta ve et gibi beyin gelişiminde önemli rol oynayan proteinleri tüketmek, demir ve omega-3 takviyesi almak önemlidir. Ayrıca bebeğinize güzel sesler, ruhu okşayan melodiler dinletmeniz, kendinizi mutlu ve huzurlu hissetmeniz bebeğinizin zekasını olumlu yönde etkileyecektir.
Bebeklerin duyuları
Yeni doğan bebek görebilir, işitebilir, koku ve tat alabilir. Bebek yeni doğduğu andan itibaren işitebilir ve çevresindeki seslere tepki verebilirken, görme duyusu henüz çok zayıftır. Yüzüne yalnızca 15-20cm uzaklıkta nesneleri ve kişileri görebilir. Annenin emzirmek için bebeğini tuttuğu mesafe, bebeğin anneyi görmesi ve anne-çocuk arasında ilişki kurulabilmesi için ideal mesafedir. Emzirme anlarında anne bebeği ile mümkün olduğu kadar göz teması kurmalı ve onunla konuşmalıdır. Görsel dikkati ilk üç ayda kısa olan bebek 4. ay ile birlikte yakınındaki nesnelere daha uzun süre odaklanabilir. Bebeğin ilk doğduğu haftalardan itibaren görebileceği mesafelerde ona farklı nesneler göstermek ve isimlendirmek zihinsel gelişimini destekleyecek, dilin temellerini oluşturacak ve ona iletişim kurmayı öğretecektir.
Doğduğu andan itibaren seslere duyarlı olan bebek 2. aydan itibaren etrafındaki seslere doğru başını çevirebilir, bu dönemde bebeğe adı ile seslenmeye başlanabilir, bebek 7. ayda adı söylendiğinde dönüp bakmaya başlayacaktır. Bebeğe farklı sesler dinletmek, onu ev dışında kısa gezintilere çıkarmak ve etrafta duyduğu sesleri isimlendirmek gerekir. Seslere duyarlı olan bebek 5. ay civarında ses çıkaracak, kendi çıkardığı seslerden hoşlanacak, eline geçirdiği bir oyuncağını bir yere vurarak gürültü yapacak bu sesten de hoşlanacaktır. İlerleyen aylarda kendisi ile konuşulduğunda söylenenleri taklit etmeye başlayacak, “de-de”, “ma-ma” gibi heceleri anlamını kavramadan sıralamaya başlayacaktır. Bebeğin çıkardığı seslere ilgi göstermek, onu dinlemek ve ona sohbet eder gibi karşılık vermek bebeğin kelimeleri öğrenip, konuşmaya başlamasına yardımcı olacaktır.
7. ay bebeğin kendini yaptığı hareketlerle ve çıkardığı seslerle ifade etmeye başladığı zamandır. Almak istediği bir oyuncağa doğru hamle yapmak, kucağa alınmak istediğinde kollarını kaldırmak ve çeşitli isteklerini belirtmek için çıkardığı (anne babanın anlamını zamanla öğreneceği) sesler buna örnektir.
Şimdi yukarıda genel hatlarıyla yer verdiğimiz bebek gelişimi ay ay mercek altına alalım.
Ay ay gelişim evreleri
Bebeklerin doğumdan çok önce tam olarak gelişmiş dokunma duyularına sahip olduğunu, hamilelik sürecinde anne karnındaki amniyon sıvının ve bu sıvı aracılığıyla rahim duvarlarının bebeğin cildini sürekli uyardığını ve ona masaj yaptığını anlatır. Günümüzde doğum öncesi öğrenme konusunda hayli bilgi mevcut.
Araştırmalar bebeklerin daha doğmadan önce duyarlı ve zeki olduklarını, uyaranları algıladıklarını gösteriyor.
Bebek özellikle yaşamının ilk yılında hızlı bir büyüme ve gelişim süreci içindedir:
1. ve 3. aylar arasında, gözle takip belirgin bir hal almaya başlar. Uyaranlar arasındaki basit farklılıkları anlar. Annenin sesindeki tonlama farkını ayırt eder ve annesinin sesini çok sever. Duyduğu anda sese doğru başını döndürür. Anne dilini dışarı çıkardığında bebek aynısını taklit eder. Bebek henüz birşey yapabileceğinin farkında değildir. Altı haftalık olduğunda annenin onun yanında bulunmadığında da var olabildiğinden haberi yoktur.
3. ve 5. Aylarda, bebeğin görme duyusu daha da keskinleşir. Karmaşık objeleri, içlerindeki tezatlıkları ve benzerlikleri daha iyi kavrar. Dokunduğunda oyuncağın ses çıkardığını anlar ve o ses çıksın diye oyuncağa dokunur.
6. ve 7. aylarda, Nesnelerin ne işe yaradığı dikkatini daha çok çeker. Küçücük kafasında her dakika 50.000 yeni hücre oluşur. 6. ayda hızla büyüyen beyin kabuğu kafatasına sığmak için kıvrımlar oluşturmaya başlar. 6. aydan sonra minik bebeğiniziz sosyalleşme zamanı gelmiştir. Bu durumda bebeğin çevre algısı ve iletişim becerileri belirginleşir.
7. ayda fetus beyni tüm yaşamı boyunca sahip olacağı 100 milyar beyin hücresinin hemen tamamını oluşturur.
7. ve 8. aylık dönemde ise nesnelerin sesi, işlevi ve rengi arasında bağlantı kurmayı başarır.
Örneğin su sesinin banyoyu temsil ettiğini kavrar. Minik bebeğiniz artık çok daha akıllı!
9. ve 12. aylık dönemde, nesneleri kendisi de basit amaçlarına uygun olarak rahatlıkla kullanabilir.
İlk kelimelerini söyleyebilir ve bedenini daha kıvrak hareket ettirebilir. Elbette bunlar çevreyi keşfetmesinde yardımcı olur. Yani aslında miniğiniz yaramazlık yapmıyor. Bu sadece onun dünyayı keşfetme biçimi. Dokunacak, karıştıracak, tadacak, inceleyecek ki gelişsin.
Zeka gelişimi için ilk ve en önemli adım rahat ve sağlıklı bir hamilelik sürecidir.
Bu nedenle hamilelikte kendinize ne kadar iyi davrandığınız ve karnınızdaki bebeğe nasıl ilgi gösterdiğiniz bebeğin beyin ve zeka gelişimini doğrudan etkileyebilir.
Doğal Ebeveynlik Uzmanı Aletha Solter, Bilinçli Bebek kitabında, bebeklerin doğumdan çok önce tam olarak gelişmiş dokunma duyularına sahip olduğunu, hamilelik sürecinde anne karnındaki amniyon sıvının ve bu sıvı aracılığıyla rahim duvarlarının bebeğin cildini sürekli uyardığını ve ona masaj yaptığını anlatır.
Günümüzde doğum öncesi öğrenme konusunda hayli bilgi mevcut. Solter, yapılan bazı dahiyane deneylerin yeni doğmuş bebeklerin annelerinin doğumdan önce kendilerine okuduğu hikayeleri tanıyabildiklerini gösterdiğini anlatır kitabında.
Araştırmacılar doğum öncesi destekleyici etkinliklerde bulunan ebeveynlerin bebeklerinin baş çevrelerinin daha büyük olduğunu ve doğum sonrasında bu bebeklerin, motor, bilişsel, dil ve sosyal gelişmelerinin daha ileri olduğunu bulmuşlardır. Bu çocuklar 6 yaşına geldiklerinde gelişimsel olarak daha ileridedir.
Sıcaklık, fiziksel temas (dokunma ve kucağa alma), yumuşak hareketler (sallama), kalp atışı sesi, yetişkinlerin duyarlı tepkileri, acıktıklarında emzirilmeleri, ağlamalarına hemen yanıt verilmesi
anne ve babanın sakin sesleri gibi ihtiyaçları vardır. Bu ihtiyaçların zamanında cevaplanması sağlıklı gelişimin anahtarıdır.
Bebek doğduğunda beyninde henüz işleve başlamamış milyarlarca sinir hücresi bulunur. Bu sinir hücreleri, bebeğin ihtiyacı olan bilgileri yavaş yavaş toplaması ve dünyayı algılamasıyla, yaşamının ilk yılları içinde işlevini başlatır.
Sevgi dolu, sıcak, sosyal bir aile ortamı bebeğin zekasını güçlendirmede önemli rol oynar.
Princeton Üniversitesi’nden bir grup araştırmacının yaptığı ve sonuçları 2020 yılının başlarında açıklanan araştırmada bebeklerin görme, konuşma yetilerinin nasıl geliştiği; dünyayı nasıl kavradıkları üzerinde çalışılmış.
Araştırmacılar karşılıklı etkileşim içindeki bir grup bebek ve yetişkinin beyin aktivitelerini ölçmüş. Ve benzer nöral aktiviteler tespit etmiş.
Bu ne demek?
Bebek ve yetişkinin oyun oynamak, göz kontağı kurmak gibi karşılıklı etkileşim içinde olduğu anlarda beyin aktiviteleri senkronize hale geliyor.
