Çocuk Psikolojisinde Aile İlişkilerinin Rolü
Çocuk psikolojisi, üzerinde önemle durulması gereken konulardan biridir. Çocuk psikolojisi söz konusu olduğunda en önemli faktörlerden biri de ailedir. Aile, bir çocuk için ilk sosyal deneyimlerin kazanıldığı yer olduğundan psikoloji üzerindeki etkisi büyüktür. Aynı zamanda çocuklarda beyin gelişimi için ilk altı yol oldukça önemlidir ve bu periyot çocuğun aile ile sık vakit geçirdiği zamanı işaret eder. Bu dönemde beyin gelişime ve değişime çok açık olduğundan ailenin bu süreçteki yaklaşımları oldukça değerlidir.
Aile İçi İletişim ve Çocukların Duygusal Zekası
Aile içi iletişim kavramı bir ailenin sağlıklı şekilde işleyebilmesi için en önemli faktördür. Aile üyelerinin birbirleri ile sağlıklı bir şekilde iletişim kurması duygusal bağların güçlenmesini ve ortaya çıkan sorunların çözümünde büyük bir etkiye sahiptir. Aile içi iletişim tüm aile bireylerinin birbirleri ile doğru ve etkili iletişim kurabilmeleri için adım atması temeli üzerine kurulur. Doğru bir aile içi iletişimde en önemli kural açık ve anlayışlı bir iletişim ortamı yaratmaktır. Ailedeki her birey fikirlerini açıkça ifade edebilmeli ve bu fikirler diğer aile bireyleri tarafından dinlenmelidir. Söz konusu çocuklar olduğunda da bu kuralların eksiksiz şekilde uygulanması gerekir. Çocukların aile bireyleri tarafından ciddiyetle dinlenmesi, onlarla açık ve net bir şekilde konuşulması, empati kurulması ve iletişim sırasında olumlu bir dil kullanılması oldukça önemlidir. Çocuklarla kurulan aile içi iletişimde en sık yapılan yanlışlardan biri çocukların sözlerinin kesilmesi, onların ciddiye alınmaması ve onlara bağırılmasıdır. Bu gibi yanlış yaklaşımlar aile içi iletişime büyük zarar verir.
Doğru bir aile içi iletişim çocukların duygusal zekasının gelişmesindeki en önemli faktörlerden biridir. Aile içerisinde kendisini doğru şekilde ifade edebilen ve diğer aile bireyleri ile açık bir iletişim kurabilen çocukların duygusal zeka gelişiminin olumlu etkilendiği yapılan araştırmalarla kanıtlanmıştır. Duygusal zekanın beş ana bileşeni vardır. Kendini bilme, motivasyonu yönetme, empati kurma, duyguları yönetme ve sosyal beceriler bu bileşenlerdir. Aile içi iletişimin doğru şekilde kurulması bu bileşenlerin gelişmesi üzerinde etkilidir. Çocukların duygularını açık şekilde ifade edilmesine fırsat tanınması, duygusal deneyimlerini paylaşmasının sağlanması ve duygusal ihtiyaçlarının yeterli düzeyde karşılanması çocukların duygusal zeka gelişimindeki önemli adımlardandır.
Ailedeki Rol Modeller ve Çocukların Sosyal Becerileri
En basit tanımı ile bireyin başkaları ile olumlu bir etkileşim başlatabilme ve sürdürme davranışı olarak ifade edilen sosyal beceri kavramı çocukluk çağlarında gelişir. Yaşamın ilk yıllarında gelişen sosyal beceriler üzerine aile ilişkileri oldukça etkilidir. Bu anlamda çocuğun kendisine rol model aldığı aile bireylerinin sahip olduğu sosyal beceriler çocukların bu becerilerini geliştirmelerinde büyük bir etkiye sahiptir. Özellikle de anne babalar çocukların dünyasındaki ilk sosyal kaynak olduğundan sosyal becerilerin gelişimindeki etkileri yadsınamaz. Bu anlamda anne babaların çocuklarının üzerindeki etkilerini göz önüne alarak rol model olmaları ve sosyal becerilerinin doğru şekilde gelişebilmeleri için çocukları ile doğru iletişim kurmaları oldukça önemlidir. Bu anlamda aile ile güvenli bağ kurmak, ailenin koşulsuz ilgi ve sevgisinin hissedilmesi çocuğun özgüvenini destekler.
Çocukların Başarısında Destek ve Sevginin Rolü
Aile ilişkileri çocukların psikolojik ve sosyal gelişimlerinde etkili olduğu kadar akademik ve yaşamsal başarıları üzerinde de oldukça etkilidir. Özellikle de okul başarısında aile ilişkileri büyük bir etkiye sahiptir. Ailesi tarafından desteklenen ve koşulsuz sevgiyle büyüyen çocuklar hem okul yaşamında hem de sosyal yaşamda çok daha başarılı olmaktadır. Bu nedenle ailelerin çocuklarını her anlamda desteklemesi ve onlara koşulsuz sevgilerini en doğru şekilde aktarabilmeleri oldukça önemlidir. Koşulsuz sevginin temel tanımı ise çocuğa gösterilen sevginin belirli bir performansa dayalı olmaksızın verilmesidir. Örneğin okul başarısını ele alacak olursak anne babaların çocuğa “ödevlerini bitirirsen seninle oyun oynayabiliriz” cümlesini kurması çocuğun sevgiye ve ilgiye ödevlerini tamamlama koşulu ile erişebileceğini anlamasına yol açar. Bu da çocuğun sevgiyi ve ilgiyi belli koşullarla elde edebileceğini düşünmesine ve dolayısıyla bir süre sonra başarılarının düşmesine neden olur. Bu nedenle çocukların başarısındaki en önemli etken destek ve koşulsuz sevgidir.
İlginizi çekebilir: Çocuklarda Renk Psikolojisi
